Site Rengi

Bilge Günlük

Cirit Nedir? Cirit Nasıl oynanır?

Cirit Nedir? Cirit Nasıl oynanır?

Cirit Nedir? Cirit Nasıl oynanır?

CİRİT, at üzerinde oynanan çok eski bir Türk oyunudur. Oynayana çeviklik, sağlamlık, iyi bir binicilik kazandırır. Türklerden çok iyi binicilerin yetişmiş olması biraz da bu oyunun çokça oynanması ile izah edilebilir.

Cirit bir erkek oyunudur. Bugün de Anadolu’nun orta kesimlerinde, eski önemini kaybetmiş olmakla beraber, hâlâ cirit oynanmaktadır.

Cirit Nasıl Oynanır?

Cirit oynayacak atlılar, alanda göründükleri zaman davullar, zurnalar çalmaya başlar. Atlılar ikiye ayrılıp yüzer metre aralıkla iki sıra halinde karşılıklı dizilirler. Binicilerin ellerinde, «cirit» adı verilen, kurumuş meşe dalından sert, ağır bir sopa bulunur.

Dizilerin bir tanesinden bir atlı ortaya çıkar, atını oynatarak 30 metre kadar gider. Karşı sıradan bir binicinin adını söyler, ciridini ona doğru atar, hızla dönerek dörtnala geriye kaçar. Kaçarken de arkasına bakmaktadır. Kendisine cirit atılan, kaçanı doludizgin kovalamaya başlar, elverişli bir duruma gelince kendi ciridini ona doğru atar. Cirit o kadar hızlı atılır ki değdiği adamı çok kere bayıltır, öldürdüğü bile olur. Ata değnek değdirmek acemilik sayılır. Bu hatayı işleyen, oyundan çıkarılır.

Kaçan atlı ciritten korunmak için ya atın üzerine eğilir, ya da sağından, solundan aşağıya doğru sarkar. Usta biniciler korunmak için doludizgin giden atın üzerinde pek ustaca hareketler yaparlar.

İlk cirit atan sıradan bir başka atlı daha çıkıp, arkadaşını kovalayan biniciye cirit atar. Ciriti atan aynı zamanda savunmak zorundadır. Hemen kendi sırasına kaçar. Gene o sıradan başka bir atlı çıkıp, kovalayan atlıyı kaçırtır. Oyun böylece sürer. Elindeki ciritle, gelen ciridi havada çelenler de vardır. Galip gelmek için cirit değneğini hasmına değdirerek sayı kazanmak gerekmektedir. Oyunda ölenin ailesi öldürenden davacı olamaz. Babalar er meydanında öldüğü için, ciritte ölen evlatları ile geçmişte övünürlermiş. Son dönemde cirit oyunu sebebi ile ölüm olayı gerçekleşmemiştir.

Cirit düğünlerde, önemli günlerde, pazar yerlerinde, panayırlarda oynanır. Günümüzde Anadolu’da bir çok farklı noktada bu öz Türk adeti ve oyunu hala canlandırılmakta ve cirit oyunu oynanmaktadır.

 

Cirit Oyunu Nasıl Oynanır, Kuralları Nelerdir? Cirit Oyununun Tarihi

Cirit oyununun diğer bir adı da Çavgandır. Cirit, Türklerin yüzyıllardan beri oynadıkları bir ata oyunudur.  Eski Türkler için atın çok önemli bir yeri vardı. at üstünde oynanan cirit oyunu da Türklerin en önemli sportif oyunuydu.  Osmanlı döneminde de özellikle 19. yy.da  bütün Osmanlı ülkesi ve saraylarının en büyük gösteri sporu ve oyunu oldu. ancak tehlikeli bir oyun olması sebebiyle 1826’da II. Mahmut tarafından yasaklandı. bu yasak ise geçici oldu çünkü daha sonra cirit oyunu  yine Osmanlı Ülkesi’nin başta gelen meydan ve savaş oyunu olarak her tarafa yayıldı.

Cirit Oyunu, daha 40-50 yıl öncesine değin Anadolu’da yaygın bir oyun olduğu halde son yıllarda sadece Balıkesir, Söğüt, Konya, Kars, Erzurum ve Bayburt yörelerinde yaşamaya devam etti. 20-25 yıldan beri Konya ve Balıkesir’de tarihe karıştı. Halkın ilgisini çekmek için cirit meydanında davullar ve zurnalar çalınır. Ayrıca Yurtdışı İran, Afganistan ve Türkistan Türkleri ile Türklerle meskûn diğer Asya yörelerinde de hâlâ canlılığını ve geleneğini sürdürmektedir.

Her yıl Ertuğrul Gazi Törenleri dolayısıyla eylül aylarının ikinci Pazar günleri Söğüt’te, çeşitli şenlikler vesilesiyle de Erzurum, Kars ve Bayburt dolaylarında oynanmaktadır.

Cirit nasıl oynanır? Kuralları Nelerdir?

-Cirit Oyunu’nda iki takım bulunur. Bu takımlar 70 ilâ 120 metre genişliğindeki bir alanda karşılıklı olarak alanın en gerisinde 6’şar, 8’er veya 12’şer kişi olarak dizilirler.

-Ciritçiler bölgesel giyimleriyle atlarına biner. Sağ ellerine atacakları ilk ciriti, diğer ellerine de yedek ve yetecek miktarda cirit alırlar.

-İki tarafın birinden bir atlı öne fırlar, karşı dizinin önüne 30-40 metre kadar yaklaşır. Karşı tarafın oyuncularından birisinin adını seslenerek meydana davet eder. Sağ elindeki ciriti ona doğru savurur, sonra geri döner, atını kendi dizisine doğru mahmuzlar. Karşı tarafın davet edilen oyuncusu hızla onu takip eder, elindeki ciriti geri dönüp kaçan karşı taraf elemanına fırlatır. Bu kez ilk oyuncunun çıktığı sıradan diğer bir ciritçi onu karşılar. İkinci diziden çıkan, sırasındaki yerini almak için süratle yerine dönmeye çalışır. Bu defa rakibi onu kovalar ve ciritini atar.

Oyun böylece sürer. Cirit isabet ettiren ciritçi takımına bir sayı kazandırır. Eğer ciritçi attığı çavganı rakibine değil de ata isabet ettirmişse bir sayı kaybeder.

-Ciritçi karşı taraf oyuncusundan kendisini sakınmak için çeşitli hareketler yapar, atın sağına soluna, karnının altına, boynuna ağar.

-Bazı ciritçiler rakibi kaçıp dizisine ulaşana kadar üç-dört cirit savurarak isabet ettirmek suretiyle sayı toplar. Bu arada başına, gözüne, kulağına cirit isabet eden bazı oyuncuların yaralandığı olur. Bu türlü isabetler neticesinde ölenlerin olduğu bilinmektedir. Bu durumda ölen, er meydanında ölmüş sayılır, yakınları şikâyetçi ve dâvacı olmaz. Babaları ölen çocuklarıyla öğünürler.

Öte yandan cirit oyununda ölüm olmaması için, daha evvelleri hurma ve meşe ağacından 70-100 santim uzunluğunda, 2-3 cm. kutrunda yapılan ciritler, daha sonraları kavak ağacından yapılmaya başlanmıştır. Sopaların uçları silindir şeklinde kesilerek yuvarlatılır. Kabukları yontulur. Bu isabet halinde bir yara açılmasını ve ölüm tehlikesini yok etmek için alınan bir tedbirdir.

Seyredenler ciritçileri ve atları teşvik için çeşitli şekilde bağırır, onları heyecana getirirler. Ciritçiler arasında birbirine hasım olanlar varsa, bunların karşı tarafta yer almamasına dikkat edilir, aynı dizi içine dahil edilirler.  Eski ciritçilerden bir kurul, oyunun sonucunu ilân eder. Cirit sona erince, cirit oyununu düzenleyenler başarılı olanlara ödüller, ziyafetler verir.

Cirit Oyununda Kullanılan Terimler

– Değnek: Çeşitli yörelerde cirit oyununa verilen ad.

– Cirit Havası: Cirit oynanırken davul ve zurna ile özel ritimlerde çalınan ezgilerin tümü yada bir tanesi.

– At Oyunu: Cirit’in Tunceli ve Muş yöresindeki adı.

– At Oynatma Havası: Tunceli ve Muş yörelerinde ciritten önce at oynatma için özel ritimlerde çalınan ezgi
ve ritimlere verilen ad.

– Rahvan: Atın iki ayakla koşar gibi aynı yanda bulunan ayaklarını aynı anda atarak yaptığı, biniciyi sarsmayan bir yürüyüş şeklidir.

– Rahvan At: Biniciyi sarsmadan yürüyen at.

– Tırısa Kalkmak: Atın çaprazlama ayak atarak hızlı ve sarsıntılı yürüyüşüne denir.

– Dörtnal: Atın en hızlı koşuşu.

– Hücum Dörtnal: Atın en hızlı koşuşunun daha ilerisinde bir süratle hedefe at sürme.

– Adeta: Atın düz yürüyüşü.

– Aheste: Atın ağır ağır, arka kalçalara yüklenerek yürüyüşü.

– At Başı: İki atın bir hizada oluşu.

– At Cambazı: Ciritte at üzerinde beceri ve hüner gösteren binici.

– At Oynatmak: Ciritte hüner göstermek.

– Sipahi: Eskiden Yeniçeriler zamanında bir sınıf atlı askere denirdi. Fakat iyi at binen kişilere de at oyunlarında becerisi olan oyunculara da çeşitli yörelerde bu adlar kullanılmaktadır.

– Seymen Olmak: Ulusal giysilerin yöreye ait olanlarının düğün nedeni ile Ankara dolaylarında giyilmesine denir.

– Osmanlı: Atlı, süvari anlamında kullanılmaktadır.

– Menzil: Ciritte at üzerinde sıra biçiminde duranlara verilen ad.

– Alan: Cirit meydanına verilen ad. Cirit oynanan yer.

– Şehit: Ciritte isabet alıp ölenlere verilen ad.

 

Not: İçeriklerimizin bazıları açık kaynak araştırmalardan derlenmiştir. Telif ihlali olduğunu düşünüyorsanız iletişim modülümüzü kullanarak içeriğin kaldırılmasını ya da talebinizi bize iletebilirsiniz.
ZİYARETÇİ YORUMLARI - 1 YORUM
  1. hilmi yadıran dedi ki:

    acayip ötesi iyi kelimesi bile anlatamuyor daha ne diyeceğimi bilmiyorum!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

BİR YORUM YAZ

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

Dermanel Bitkisel Çözümler
Son Yazılar
Günlük Burçlar
GALERİ
(Güncel: 17 MAYIS 2023) 1.ALTERNATİF Öncelikle uygulama kullanarak kolayca update yani güncelleme servisini kapatabilirsiniz. Buraya veya buraya tıklayarak Windows Update Blocker v1.7 uygulamasını indirin ve aşağıda gördüğünüz şekilde güncelleme servisini...
SMF Simple Machines Forum 2.1 Kararlı Sürüm Yayınlandı. Uzun bir aradan hatta yıllardan sonra nihayet,...
24 Haziran 2021 tarihinde Microsoft tarafından tanıtılan Windows 11 sistem gereksinimleri çoğu kullanıcının yeni sisteme...
Windows 11 Türkçe Final Sürüm yayınlandı ve kurulum medyaları artık resmi yansılarda indirilmeye hazır hale...
Windows 11 de kurulum yaptıktan sonra masaüstünde aşağıdaki gibi EDGE İnternet tarayıcı ve Geri Gönüşüm...
(Güncel: 17 MAYIS 2023) 1.ALTERNATİF Öncelikle uygulama kullanarak kolayca update yani güncelleme servisini kapatabilirsiniz. Buraya veya buraya tıklayarak Windows Update Blocker v1.7 uygulamasını indirin ve aşağıda gördüğünüz şekilde güncelleme servisini...
SMF Simple Machines Forum 2.1 Kararlı Sürüm Yayınlandı. Uzun bir aradan hatta yıllardan sonra nihayet,...
Windows 11 de kurulum yaptıktan sonra masaüstünde aşağıdaki gibi EDGE İnternet tarayıcı ve Geri Gönüşüm...
Linux sistemlerde terminal yani uçbirim üzerinde shred, wipe, dd komutları kullanılarak güvenli disk temizleme işlemi...
Uygulamayı buraya veya aşağıdaki resme tıklayıp kurduktan sonra Bee Network ağına dahil olup Bee Coin...
TikTok trendleri her zaman moda olmaya devam ediyor. Sadece güzellik, müzik, komik ya da ilginç içerikler ile ilgili olması şart değil. Son zamanlarda da sosyal medyada sık sık önerilen “internal...
KÖPEK ISIRDIKTAN HEMEN SONRA NE YAPILMALI? Yara enfeksiyon kaparsa olursa şiddetli ciddi bir sorun haline...
Ürün Açıklaması Dermanel Ter Ve Koku Önleyici Sprey Deri yüzeyinde ter gözeneklerini kapatmadan içeriğinde yer...
Ürün Bilgileri Cilt Tipi Tüm Cilt Tipleri Hacim 1 – 15 ml Ek Özellik Anti...
Ürün Açıklaması Dermanel Nasır Tedavi Seti İçerik : aqua,trikloraasetikasit,laktikasit,salisilikasit,piroksilin,etanol,etil asetat,castor oil Set : 15 ml...
(Güncel: 17 MAYIS 2023) 1.ALTERNATİF Öncelikle uygulama kullanarak kolayca update yani güncelleme servisini kapatabilirsiniz. Buraya veya buraya tıklayarak Windows Update Blocker v1.7 uygulamasını indirin ve aşağıda gördüğünüz şekilde güncelleme servisini...
Hipnoz etme sözleri her ne kadar insanlara sihir gibi gelsede işin arkasında belli kalıplar vardır....
Linux sistemlerde terminal yani uçbirim üzerinde shred, wipe, dd komutları kullanılarak güvenli disk temizleme işlemi...
Bilinen sosyal medya platformlarından sıkıldıysanız, alternatif olarak farklı, yeni ve kaliteli bir sosyal medya ortamı...
Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi’nde okuyan yüz binlerce öğrenci, bugünden itibaren AÖF vize sınavlarına online olarak...
(Güncel: 17 MAYIS 2023) 1.ALTERNATİF Öncelikle uygulama kullanarak kolayca update yani güncelleme servisini kapatabilirsiniz. Buraya veya buraya tıklayarak Windows Update Blocker v1.7 uygulamasını indirin ve aşağıda gördüğünüz şekilde güncelleme servisini...
TikTok trendleri her zaman moda olmaya devam ediyor. Sadece güzellik, müzik, komik ya da ilginç...
KÖPEK ISIRDIKTAN HEMEN SONRA NE YAPILMALI? Yara enfeksiyon kaparsa olursa şiddetli ciddi bir sorun haline...
AİLE DESTEK ÖDEMESİNDEN KİMLER FAYDALANABİLİR? İhtiyaç sahibi olduğuna kanaat getirilen herkes aile destek ödemesinden yaralanabilecek....
Ürün Açıklaması Dermanel Ter Ve Koku Önleyici Sprey Deri yüzeyinde ter gözeneklerini kapatmadan içeriğinde yer...
Tilavet secdesi nedir? Tilavet secdesi, Kur’ân-ı Kerim’de tam ondört yerde geçen secde ayeti vardır. Kuran-ı Kerimde 14 yerde geçen secde ayetlerini okursak veya okunduğunu duyarsak  yapmakla yükümlü olduğumuz secdeye tilavet...
LGS sonuçlarının açıklanacağı saat belli oldu. Liselere geçişte uygulanan merkezi sınavın sonuçlarının 16.00’da www.meb.gov.tr –...
Bilindiği üzere dünya futbolunun en büyük organizasyonu FIFA 2018 Dünya Kupası 14 Haziran Perşembe günü...
Bilindiği üzere çevrimiçi konum bildirimi yapmak için tercih ettiğimiz popüler uygulamalardan biri Swarm. Peki swarm...
Samsung Galaxy Note 8 oldukça uzun bir bekleyişin ardından New York’ta ve Türkiye’de aynı zamanda...
SMF Simple Machines Forum 2.1 Kararlı Sürüm Yayınlandı. Uzun bir aradan hatta yıllardan sonra nihayet, geliştirici Sesquipedalian SMF 2.1 final sürümünü şöyle duyurdu:   Sevgili Üyeler, Simple Machines uzun zamandır...
Uygulamayı kurduktan sonra Pi Network ağına dahil olup Pi Coin madenciliği yapmak için referans koduna...
Sağlık Bakanlığı tarafından Alo 184 hattının ardından, Koronavirüs Bilim Kurulu’nun yönlendirmesi ile Koronavirüs için vatandaşların...
Muhakkak ki web aleminin en yaygın kullanılan içerik yönetim sistemlerinin (cms) başında WordPress gelmektedir. Bu...
Dilediğiniz renk kodunu seçmek için aşağıdaki uygulamayı kullanabilirsiniz. Listenin altında kodları verilmiş renk listesinden de...
TikTok trendleri her zaman moda olmaya devam ediyor. Sadece güzellik, müzik, komik ya da ilginç içerikler ile ilgili olması şart değil. Son zamanlarda da sosyal medyada sık sık önerilen “internal...
KÖPEK ISIRDIKTAN HEMEN SONRA NE YAPILMALI? Yara enfeksiyon kaparsa olursa şiddetli ciddi bir sorun haline...
Ürün Açıklaması Dermanel Ter Ve Koku Önleyici Sprey Deri yüzeyinde ter gözeneklerini kapatmadan içeriğinde yer...
Ürün Bilgileri Cilt Tipi Tüm Cilt Tipleri Hacim 1 – 15 ml Ek Özellik Anti...
Ürün Açıklaması Dermanel Nasır Tedavi Seti İçerik : aqua,trikloraasetikasit,laktikasit,salisilikasit,piroksilin,etanol,etil asetat,castor oil Set : 15 ml...
Çok beğenilen ve tercih edilen tarlılardan olan revaninin nasıl yapıldığını öğrenelim. Revani tatlısı Osmanlı Mutfağından bugüne ulaşmış ve insanların zevkle yediği hoş bir tatlı olmuştur. Revani yapmak ise oldukça kolay...
Dileyene körili mantarlı, dileyene kremalı mantarlı tavuk sote! Tek seferde tava kirletmeden, vakit harcamadan iki...
Sofralarımızın vazgeçilmez lezzeti ramazan pidesi kaç kalori? Peki ramazan pidesi kilo aldırır mı? İşte tüm...
Malzemeler 400 gr bitter çikolata 2 tatlı kaşığı granül kahve 300 gr krema Kakao
Malzemeler 3 adet yumurta yarım çay bardağı süt Biraz tuz ve yeteri kadar  dilimlenmiş bayat...
Archman Gnu/Linux