Tilavet secdesi nedir?
Tilavet secdesi, Kur’ân-ı Kerim’de tam ondört yerde geçen secde ayeti vardır. Kuran-ı Kerimde 14 yerde geçen secde ayetlerini okursak veya okunduğunu duyarsak yapmakla yükümlü olduğumuz secdeye tilavet secdesi denir. Okuduğumuz ayetin anlamını anlamasak bile secde yapılması vacib olur. Secde ayetlerini yazan veya heceleyen kişi secde yapmaz. Hanefî mezhebine göre vacip olur, Şafiî ve Hanbelî mezhebine göre göre sünnet-i müekkededir. Ssecde ayeti birden fazla okunursa bir secde yapmak yeterli olur. Namaz dışında secde âyetini okuyan veya secde ayetini duyan biri tilavet secdesine niyet ederek tekbir alır ve secde eder.
Tilavet secdesinde okunacak 14 ayet:
1) A’raf suresi- 206: ‘Kuşkusuz Rabbin katındakiler O’na kulluk etmekten kibirlenmezler, O’nu tesbih eder ve yalnız O’na secde ederler“
2) Ra’d suresi- 15: ‘Göklerde ve yerde bulunanlar da onların gölgeleri de sabah akşam ister istemez sadece Allah’a secde ederler“
3) Nahl suresi- 49: “Göklerde ve yerde bulunan canlılar ve melekler büyüklük taslamadan Allah’a secde ederler (boyun eğerler).”
4) İsrâ suresi- 107: “De ki: “Ona ister inanın, ister inanmayın. Şüphesiz, daha önce kendilerine ilim verilenler, Kur’an kendilerine okunduğunda derhal yüzüstü secdeye kapanırlar.”
5) Meryem suresi- 58: ‘İşte bunlar, Allah’ın kendilerine nimetler verdiği peygamberlerden, Adem’in soyundan, Nuh ile birlikte (gemide) taşıdıklarımızdan, İbrahim ve İsmail (Ya’kub)’un soyundan, doğruya ulaştırdığımız ve seçkin kıldığımız kimselerdir. Onlara, çok merhametli olan Allah’ın ayetleri okunduğunda ağlayarak secdeye kapanırlar.“
6) Hac suresi- 18: ‘Görmezmisin ki, göklerde olanlar ve yerde olanlar, güneş, ay, yıldızlar, dağlar, ağaçlar, hayvanlar ve insanların birçoğu Allah’a secde ediyorlar: birçoğunun üzerine de azap hak olmuştur. Allah kimi hor ve hakir kılarsa, artık onu değerli kılacak bir kimse yoktur. Şüphesiz Allah dilediğini yapar.“
7) Furkan suresi- 60: ‘Onlara: Rahman’a secde edin! Denildiği zaman: derler ve bu emir onların nefretini arttırır.“
8) Neml suresi- 25: “Göklerde ve yerde gizli olanı ortaya çıkaran, sizin gizlediğiniz ve açığa vurduğunuz şeyleri bilen Allah’a secde etmesinler diye (şeytan onları yoldan çıkarmış.)”
9) Secde suresi- 15: ‘Bizim ayetlerimize ancak o kimseler inanırlar ki, bunlarla kendilerine öğüt verildiğinde, büyüklük taslamadan secdeye kapanırlar ve Rablerini hamd ile tesbih ederler.“
10) Sad suresi- 24: ‘Davud: Andolsun ki, senin koyunlarını kendi koyunlarına katmak istemekle sana haksızlıkta bulunmuştur. Doğrusu ortakçıların çoğu,birbirlerinin haklarına tecavüz ederler. Yalnız iman edip de iyi işler yapanlar müstesna. Bunlar da ne kadar az! Dedi. Davud, kendisini denediğimizi sandı ve Rabbinden mağfiret dileyerek eğilip secdeye kapandı, tevbe edip Allah’
yöneldi.“
11) Fussilet suresi- 37: “Gece, gündüz, güneş ve ay Allah’ın varlığının delillerindendir. Güneşe ve aya secde etmeyin. Eğer gerçekten Allah’a kulluk ediyorsanız, onları yaratan Allah’a secde edin.”
12) Necm Suresi 62. ayet “Haydi Allah’a secde edin ve O’na kulluk edin.”
13) İnşikak suresi- 21: ‘Onlar kendilerine Kur’an okununca secde de etmezler?”
14) Alak suresi- 18
,19: “Hayır! Sakın sen ona uyma; secde et ve Rabbine yaklaş.
Tilavet secdesini nasıl yapmalıyız?
Namaz dışında iken secde ayetini okuyan veya secde ayetini duyan biri tilavet secdesine niyet ederek abdestli olarak, kıble yönüne doğru ayakta durup ellerini kulaklarına kaldırmadan “Allahü ekber” diyerek secdeye gider. Üç kez “sübhâne rabbiye’l-a’lâ” dedikten sonra yeniden tekbir alarak secdeden kalkar ve “semi’nâ ve ata’nâ gufrâneke rabbenâ ve ileyke’l-masîr” der. (Bakara 286)
Tilavet secdesi için niyet etmek şarttır. Niyetsiz sahih ve makbul olmaz. Secde âyetini işiten gusül abdesti olmayan veya abdestsiz kişi, beden temizliğini yaptıktan sonra tilavet secdesi yapar. Bir oturumda, bir secde âyetini birkaç defa okuyan ve duyan kişi, hepsi için sadece tek bir secde eder. Bir oturumda ne kadar secde âyeti okunmuşsa, o kadar tilavet secdesi gerekir. Mesela üç secde ayeti okunursa, üç secde etmek gerekir.
Namaz esnasında tilavet secdesi nasıl yapılır?
Namaz esnasında okunan secde ayetini namazda olmayan bir kimse duar ise tilavet secdesi yapar. Namazda olan kimse, namaz dışından bir kimsenin okuduğu secde ayetini duyarsa, kıldığı namazı tamamlandıktan sonra secde eder.
Namaz kılan şahıs okuyunca, hemen ayrıca rüku veya bir secde yapıp ayağa kalkar. Okumasına devam eder. Secde ayetini okuduktan iki üç ayet sonra namazın rükuuna eğilirse ve tilavet secdesi yapmaya niyet ederse, namazın rüku ya da secdeleri tilavet secdesi yerine geçer.